MijnTuin.org
Wil je gepersonaliseerde informatie ontvangen over jouw tuin?
Heb je reeds een MijnTuin.org account? Aanmelden
Registreer je nu gratis!

Hamamelis - Toverhazelaar

25334 x gelezen
Eddy G. door Eddy Geers Volg Eddy G.

hamamelis

 

Toverhazelaars gedijen goed in ons klimaat en zijn door hun zeer vroege bloei, hun aantrekkelijke geur en hun decoratieve herfstverkleuring waardevolle planten. Toch waren ze tot de jaren vijftig nog vrij onbekend en miskend. Dat deze struiken en/of kleine bomen meer en meer aan populariteit winnen, hebben ze vooral te danken aan het werk van Jelena (Kovacic) en Robert De Belder van het Arboretum Kalmthout. Wie echt oude volwassen exemplaren wil zien moet dan zeker ook naar de Hamamelisfeesten van het Arboretum Kalmthout. Deze feesten hadden oorspronkelijk de bedoeling om die bijzondere verzameling toverhazelaars in de kijker te zetten, maar zijn ondertussen uitgegroeid tot een winterfeest waar meerdere winterbloeiers aan bod komen

Naam

 Hamamelis

Zou kunnen verwijzen naar hamatus wat haakvormig  betekent en dit verwijst naar de vorm van de vruchten

Nederlandse naam

 Toverhazelaar

Familie

 Hamamelidaceae

Herkomst

 Oost-Azië en Oost- en Noord-Amerika

Categorie

 Heesters. Bladverliezend

Hoogte

 2- 3 m

Breedte

 2- 3 m

Blad

 Harig blad, eirond. Aan de onderzijde dicht grijs behaard.  Mooie hersftkleuren.

Bloei

 De bloemen bestaan uit vier lijnvormige, gele kroonblaadjes en verschijnen in de winter aan de kale takken. Niet gekruld. Geurende bloemen, vooral bij H. vernalis. H. mollis heeft sterk zoetgeurende bloemen. De geur bij H. x intermedia is wisselvallig en varieert van cultivar tot cultivar.

Bloeitijd

 December tot januari/februari.

Standplaats

  • Het zijn langzaam groeiende, bladverliezende struiken die ook vrij breed uitgroeien en daardoor best als solitair kunnen worden toegepast. Bepaalde soorten zijn ook geschikt voor een kleinere tuin.
  • Geef ze liefst een zonnige standplaats. Enkel de H.virginiana verkiest halfschaduw. Hamamelis verkiest een zure tot neutrale grond. Een te kalkrijke grond geeft aanleiding tot bladchlorose. Enkel de H.mollis verkiest een licht alkalische grond.
  • Die grond mag niet te zwaar zijn. De voorkeur gaat uit naar humusrijke lichte grond (zandgrond).
  • Snoeien is niet nodig en wordt door de plant ook niet goed verdragen. Enkel dode takken moeten worden verwijderd of elkaar hinderende takken. Snoei in het voorjaar na de bloei. De meeste cultivars worden geënt en daarvoor gebruikt men als onderstam H.virginiana. Op deze onderstam kunnen zich wilde scheuten vormen die makkelijk te herkennen zijn. Deze worden wel weggesnoeid.
  • Het kleurenpallet gaat van lichtgeel over oranje en koperkleurig tot donkerrood.
  • Hoe de bestuiving juist werkt is nog niet echt bekend. In de winter zijn er immers weinig of geen insecten en hoewel men beweert dat dit gebeurt door de wind klopt dit volgens Jelena de Belder ook niet omdat de stuifmeelkorrels hiervoor te kleverig zijn.
  • Deze breed uitgroeiende heester wordt best als solitair aangeplant. Traaggroeiend. Kies de locatie met zorg want hij houdt niet van verplanten.
     
   

Snoeien

 De snoei moet beperkt blijven tot een minimum. Snoeien na de bloei in maart. Rechtopgroeiende takken vanuit de onderstam mogen altijd worden weggenomen.

Vermeerderen

 Stekken nemen. Hamamelis wordt vooral vermeerderd door te enten op een onderstam van H. virginiana.

Soorten

Hamamelis virginiana

Virginische toverhazelaar. Deze geurende struik of kleine boom is afkomstig uit het oosten van de VSA en groeit zeer breed uit. Het is de minst spectaculaire toverhazelaar en wordt daarom ook minder aangeboden. Het is een flinke en krachtige groeier die vooral wordt gebruikt als onderstam bij het enten van hamamelis-soorten. Het is de vroegstbloeiende hamamelis. De kleine bloemen verschijnen reeds in september/oktober samen met het vallen van het geelverkleurde blad. In de natuur vind je hem aan de rand van bossen op zure vochtige grond. De groeiwijze en het uiterlijk doen denken aan de gewone hazelaar. De bloeiwijze is echter wel verschillend. Uit de twijgen wordt een distillaat gewonnen dat ontstekingsremmende eigenschappen heeft. Hij heeft wel liever een iets vochtiger grond dan de andere soorten. Mag worden gesnoeid.

Hamamelis vernalis

Afkomstig uit de VSA. Hij blijft laag en kruipend. Vormt uitlopers. Veel kleine gele (tot roodachtige)zoetgeurende bloempjes. De best geurende soort

Hamamelis japonica

Japanse toverhazelaar. Breed uitgroeiende struik of boom met felgele bloemen (soms met oranje en karmijnrode tinten). De donkergroene diepgenerfde bladeren verkleuren in de herfst. De bloembladen zijn ongeveer 2cm lang en sterk gedraaid of gegolfd.

Hamamelis mollis

Chinese toverhazelaar of zachte toverhazelaar. Dit is de bekendste soort. Hij draagt eironde bladeren die in de herfst verkleuren en heeft grote, geurende gele bloemen. De bloembladen zijn recht en lintvormig.

Hamamelis x intermedia

Deze struiken met ovale bladeren ,die in de herfst verkleuren, zijn ontstaan uit kruisingen tussen H. japonica en H. mollis. In deze kweekvormen streeft men niet alleen naar een groot kleurenpallet maar ook naar de vorm wordt gewerkt. Van nature zijn het breeduitgroeiende struiken maar men streeft nu ook naar meer zuilvorm, zodat ze ook makkelijker in kleinere tuinen kunnen worden toegepast. De bloemen zijn geurend.

heester.png

Al enkele generaties verwerkt men in apotheek Sollie (Antwerpen) producten uit de Hamamelis virginiana :

De Indianen uit Noord-Amerika gebruiken hem al eeuwen voor hun dagelijkse verzorging en om problemen met de doorbloeding te verhelpen. Wetenschappelijk onderzoek bevestigde dat de Toverhazelaar adstringerende en wondhelende eigenschappen bezit, dat hij de doorbloeding verbetert, de doorlaatbaarheid van de bloedvaten vermindert en de vaatwanden soepel houdt.  

Rond 1940 geraakten de settlers in Amerika geïnteresseerd in de producten op grotere schaal en veroverde het stoomdestillaat van de "Witch Hazel" de ingeweken Europese bevolking, en daarna ook het oude continent. Vanaf 1906 bood apotheker Jos Bollansée het destillaat ("wit extract") en enkele afgeleide medische producten (zalf, zetpillen) aan in België. 

Vanaf 1957 breidde zijn opvolger, apotheker Jan Sollie, het gamma uit. Hij verbeterde de formules en ontwikkelde een reeks verzorgings- en medische producten met veilige, hypo-allergische en zo natuurlijk mogelijke bestanddelen.

1 reactie

  • Sjoukje R. Sjoukje R. Beste Eddy,
    Onze 4meter hoge hamamelis is in oktober verplant. Hij is goed aangeslagen want heeft vervolgens prachtig gebloeid. Maar een aantal weken geleden viel het mij ineens op dat er geen bladeren aan de boom zijn gekomen - wel begonnen in de toppen maar die zijn niet verder ontwikkeld. Het is extreem droog geweest en zodra ik het zag ben ik massaal water gaan geven. Maar ben ik de boom nu kwijt of valt er nog iets te redden???
    Dinsdag 21 Juni 2016 om 13:44

Log in om een reactie te plaatsen